Cây Cafe Có Từ Khi Nào Và Nơi Cây Cafe Được Tìm Thấy?

Ethiopia – Cái nôi của cà phê (khoảng thế kỷ 9). full-width
Truyền thuyết Kaldi: Một người chăn dê tên là Kaldi phát hiện những con dê của mình trở nên năng động sau khi ăn quả đỏ từ một loại cây lạ – chính là cây cà phê. Các tu sĩ địa phương bắt đầu dùng quả này để pha nước uống giúp tỉnh táo trong các buổi cầu nguyện đêm.

Nguồn gốc của cây cafe

Yemen – Cà phê trở thành thức uống (thế kỷ 15)
Hạt cà phê được đưa từ Ethiopia sang Yemen qua eo biển Bab-el-Mandeb. Các tu viện Sufi ở Yemen sử dụng cà phê để giữ tỉnh táo khi thiền định. Thành phố Mocha của Yemen trở thành cảng xuất khẩu cà phê lớn nhất thời bấy giờ (đây cũng là nguồn gốc của cái tên "mocha").

Từ Ethiopia đến Ả Rập (Yemen): Bằng chứng đáng tin cậy sớm nhất về việc trồng cà phê là ở Yemen vào thế kỷ 15. Các thương nhân và có lẽ cả các nhà sư Sufi đã mang cây cà phê từ Ethiopia qua Biển Đỏ để trồng trên các đồn điền ở Yemen. Ả Rập sau đó đã giữ độc quyền về việc trồng và buôn bán cà phê trong một thời gian dài. Cảng Mocha ở Yemen trở thành trung tâm giao dịch cà phê toàn cầu.

Sự "trốn thoát" khỏi Ả Rập: Để duy trì độc quyền, Ả Rập đã cấm xuất khẩu hạt cà phê chưa rang, vì sợ rằng các quốc gia khác sẽ tự trồng được. Tuy nhiên, vào thế kỷ 17, một số hạt cà phê đã bằng cách nào đó lọt ra ngoài. Theo một câu chuyện nổi tiếng, một người hành hương đã mang lậu một vài hạt cà  phê chưa rang buộc quanh bụng khi trở về Ấn Độ. Những hạt này được trồng ở vùng Mysore và đặt nền móng cho ngành cà phê ở Ấn Độ.

Đến châu Âu: Cà phê đến châu Âu vào thế kỷ 17 thông qua các thương nhân Venice. Ban đầu, nó bị nghi ngờ và thậm chí bị gọi là "đồ uống của quỷ dữ", nhưng sau đó đã nhanh chóng trở nên phổ biến, đặc biệt là ở các thành phố lớn như London, Paris và Venice, nơi các quán cà phê mọc lên như nấm sau mưa. Cà phê vào châu Âu qua Venice (Ý), sau đó lan nhanh khắp Anh, Pháp, Đức… Các quán cà phê châu Âu trở thành nơi gặp gỡ của giới trí thức – có nơi được gọi là “Penny Universities”.

Sự lan rộng của các cường quốc thuộc địa: Các cường quốc châu Âu như Hà Lan, Pháp và Anh đóng vai trò quan trọng trong việc đưa cây cà phê đến nhiều vùng thuộc địa của họ ở châu Á và châu Mỹ.

Hà Lan: Đã trồng cà phê ở Java (Indonesia) vào cuối thế kỷ 17 và sau đó lan rộng ra các đảo khác của Indonesia, biến nơi này thành một trong những nhà sản xuất cà phê lớn trên thế giới. Họ cũng đưa cà phê đến trồng ở Suriname và các thuộc địa khác ở Nam Mỹ.

Pháp: Đã mang cây cà phê đến Martinique ở vùng Caribbean vào đầu thế kỷ 18. Từ đây, cà phê đã lan sang các vùng khác ở Trung và Nam Mỹ. Một câu chuyện nổi tiếng kể về Gabriel de Clieu, người đã mang một cây cà phê non từ Pháp đến Martinique và chia sẻ khẩu phần nước ít ỏi của mình cho cây trong suốt chuyến đi biển.

Anh: Đã cố gắng trồng cà phê ở các thuộc địa của mình, bao gồm cả Ấn Độ và Jamaica.

Đến châu Mỹ Latinh: Nhờ những nỗ lực của người Pháp và Hà Lan, cây cà phê đã tìm được môi trường phát triển lý tưởng ở Trung và Nam Mỹ. Brazil và Colombia trở thành những nhà sản xuất cà phê hàng đầu thế giới.

Đến Việt Nam: Cây cà phê được người Pháp mang đến Việt Nam vào năm 1857, ban đầu được trồng thử nghiệm ở các tỉnh phía Bắc, sau đó phát triển mạnh mẽ ở vùng Tây Nguyên, biến Việt Nam trở thành một trong những nước xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới, đặc biệt là cà phê Robusta.

Trung Đông, Bắc Phi và Thổ Nhĩ Kỳ (thế kỷ 16)
Cà phê lan rộng sang Ai Cập, Ba Tư và Đế chế Ottoman. Các quán cà phê đầu tiên – gọi là qahveh khaneh – xuất hiện ở những thành phố lớn như Istanbul và Cairo.

Châu Mỹ và thuộc địa (thế kỷ 18 trở đi)
Thực dân châu Âu mang cây cà phê sang trồng tại các thuộc địa như: Brazil, Colombia, Java (Indonesia), Việt Nam... Brazil trở thành quốc gia sản xuất cà phê lớn nhất thế giới từ thế kỷ 19.

Có Một Cái Tên Gọi Là Cafe Mocha Hay Mocha Coffee

Mocha – TÊN MỘT LOẠI CÀ PHÊ (THEO NGUỒN GỐC). Mocha từng là tên của một loại cà phê đặc biệt. Nguồn gốc: từ thành phố cảng Mocha (al-Mukhā) ở Yemen – trung tâm xuất khẩu cà phê đầu tiên ra thế giới vào thế kỷ 15–17. Mocha coffee là tên mà người châu Âu đặt cho loại cà phê Arabica nhỏ hạt, hương thơm đặc biệt, đến từ vùng cao nguyên Ethiopia hoặc Yemen.

Đặc điểm: Hạt nhỏ hơn, hình tròn hoặc bầu dục. Hương thơm rất đặc trưng, thường có hậu vị socola nhẹ – vì vậy sau này mới có sự liên kết với socola (chocolate). Như vậy, ban đầu “Mocha” là một loại cà phê nguyên bản (single origin) có nguồn gốc từ Yemen/Ethiopia.

Mocha – ĐỒ UỐNG CÀ PHÊ PHA VỚI SOCOLA (hiện đại). Ngày nay, đa số người dùng biết đến Mocha như một loại đồ uống – chứ không còn nghĩ đến nguồn gốc địa lý nữa. 

Cà phê Mocha (còn gọi là Café Mocha, Mocha Latte): Là espresso pha với sữa + chocolate (bột cacao hoặc syrup), đôi khi có thêm kem. Bạn thường thấy trong menu các quán cafe máy lạnh.

Vậy thành phần của cafe mocha có gì trong đó? 

Espresso + Sữa nóng + Chocolate + (bột/syrup) + Whipped cream (tuỳ chọn)

Đây là một loại đồ uống phổ biến dành cho những người thích cà phê nhưng không muốn vị quá đậm/đắng. Do vậy: Mocha là sự pha trộn cà phê + socola, không phải giống cà phê cụ thể.

Những Giống Cafe (Cây Cà Phê) Chính Trên Thế Giới

Cây Cafe có rất nhiều loại. Tuy nhiên có 4 loại chính sau đây:

  1. Arabica (Coffea arabica): Hương thơm phong phú, ít đắng, hàm lượng caffeine thấp (~1–1.5%), trồng ở độ cao.
  2. Robusta (Coffea canephora): Đắng, mạnh, nhiều caffeine (~2–2.7%), thường dùng cho espresso hoặc cà phê hòa tan.
  3. Liberica (Coffea liberica): Ít phổ biến, hạt to, mùi vị độc đáo (trái cây, gỗ), chủ yếu ở Malaysia, Philippines.
  4. Excelsa (thường phân loại trong nhóm Liberica): Chua nhẹ, hương phức tạp, thường dùng pha trộn với Arabica.

Hiện nay: Khoảng 60–70% cà phê trên thế giới là Arabica, 30–40% là Robusta. Mỗi loại cafe sẽ cho hương vị khác nhau khi phụ thuộc vào điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng nơi chúng được nuôi trồng. Với những thông tin phía trên, hy vọng giúp Bạn biết được cây cafe xuất hiện từ đâu và hành trình mà cây cafe di cư đến các vùng đất trên thế giới như thế nào. Bạn có thể tham khảo thêm Cách Phân Biệt Thật Giả Của Cafe